مصرف بنزین رکورد زد؛ راهکار پیشنهادی برای حل مشکل ناترازی بنزین چیست؟

به گزارش تابناک اقتصادی؛ طی سال‌های اخیر به دلیل عدم تمایل وزیر نفت سابق بر گسترش ظرفیت پالایشی کشور، با وجود افزایش تقاضای مصرف، طرف عرضه و تولید بنزین در کشور هیچ رشد تولیدی را نداشته است و آخرین پالایشگاه ساخته شده در کشور، پالایشگاه ستاره خلیج فارس بود که در دولت دهم کلید خورده بود و این تصمیم غلط سیاست گذار کشور را به وضعیت بسیار ناپایداری رسانده است، از طرف دیگر در حال حاضر با افزایش چاه‌های نفتی کشور و افزایش برداشت نفت کشور، به دلیل عدم ایجاد ظرفیت پالایشی، مجبور هستیم که نفت خود را به شکل خام صادر کنیم.
 
با این وجود برای حل هر دو مشکل فوق، دولت سیزدهم تصمیم گرفته است که از یک سیاست جدید در راستای افزایش تضمینی فروش نفت خام خود و همچنین تبدیل این نفت خام صادراتی به فرآورده‌های نفتی نظیر بنزین را عملیاتی کند. این سیاست که پالایشگاه‌داری فراسرزمینی نام دارد؛ این امکان را به ایران می‌دهد که با صادرات خدمات فنی مهندسی خود به پالایشگاه‌های کشور‌های همسو که با ظرفیتی پایین‌تر از ظرفیت اسمی خود کار می‌کنند، ابتدا به نوسازی و بهبود ظرفیت این پالایشگاه‌ها کمک کند و در عوض آن نیز ایران سهامدار این پالایشگاه‌ها خواهد شد و همچنین نفت ایران نیز از این پس به عنوان خوراک ورودی این پالایشگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و ما به ازای نفت صادراتی، ایران فرآورده‌های نفتی نظیر بنزین دریافت خواهد کرد و از این طریق ناترازی بنزینی خود را از بین خواهد برد.
 
رکوردشکنی در مصرف روزانه بنزین در کشور
 
به تازگی جواد اوجی وزیر نفت در خصوص وضعیت تولید و عرضه فرآورده‌های نفتی گفته است: “امسال با توجه به اینکه وضعیت کرونا نسبی بهبود پیدا کرد، به خصوص در ایام تابستان و تعطیلات شاهد رشد زیادی در سفر‌های برون‌شهری بودیم و به عبارتی، تعداد بسیار زیادی از مردم که در دو یا سه سال اخیر به خاطر شرایط شیوع کرونا، مسافرت نرفته بودند، در ایام تابستان امسال به سفر رفته و این افزایش تردد، موجب افزایش مصرف بنزین در کشور شد. در تابستان امسال مصرف بنزین در برخی روز‌ها به بیش از ۱۲۰ میلیون لیتر رسید؛ این در حالی است که مصرف بنزین کشور در سال ۱۴۰۰ به طور متوسط بین ۸۶ تا ۹۰ میلیون لیتر در روز بود. اوجی با بیان اینکه “پیش‌بینی می‌کنیم در شهریورماه نیز با ادامه و حتی رشد سفر‌های تابستانی، رکورد‌های جدیدی در مصرف روزانه بنزین کشور به ثبت برسد”، گفت: این شرایط را از قبل پیش‌بینی کرده بودیم و با تدابیری که اندیشیدیم، پالایشگاه‌های کشور در حال حاضر با تمام ظرفیت در مدار بهره برداری هستند و هیچ اختلالی را در عرضه بنزین کشور در تابستان شاهد نبودیم. وی افزود: تولید بنزین کشور هم‌اکنون بین ۱۰۴ تا ۱۰۸ میلیون لیتر در روز است. ”
 

بر اساس این گزارش؛ نکته مهم دیگر این است که ساخت پالایشگاه‌ها با توجه به سرکوب قیمتی بنزین، صرفه چندانی نخواهد داشت و به همین دلیل نیز دولت‌های قبلی به دنبال ساخت پالایشگاه (برای تبدیل نفت به مواد سوختی) نرفتند؛ با این وجود، پیشی گرفتن مصرف بنزین به نسبت تولید کشور و همچنین عدم افزایش تولید بنزین کشور پس از ساخت پالایشگاه ستاره خلیج فارس، هشداری جدی برای تامین امنیت کشور است. با این وجود با توجه به سرکوب قیمتی بنزین و هزینه ساخت بسیار زمانبر و سرمایه‌گذاری موردنیاز بسیار بالا پالایشگاه‌ها، رویکرد جایگزین و بهینه برای برطرف کردن نیاز بنزینی کشور، حرکت به سمت نوسازی پالایشگاه‌های کشور‌های همسو تحت سیاست سهامداری ایران در پالایشگاه‌های فراسرزمینی است که رویکرد بسیار نوین و مهمی در تبدیل تهدید به فرصت و همچنین خنثی‌سازی واقعی تحریم‌ها است.
 
فریدون عباسی عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در مورد راه اندازی پالایشگاه‌های فراسرزمینی به تابناک اقتصادی گفت: بحث راه اندازی پالایشگاه‌های فراسرزمینی به ارتباطات سیاسی ما ارتباط دارد. ما می‌توانیم این پالایشگاه‌های فراسرزمینی را در کشور‌های که با ما ارتباط سیاسی دارند همانند ونزوئلا راه اندازی کنیم و نفت خام خود را به صورت تضمینی صادر کنیم.
 
عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: ما برای صدور خدمات فنی، مهندسی وتخصصی ظرفیت خوبی داریم و می‌توانیم با استفاده از تجربه متخصصان و مهندس کشور این خدمات را به سایر کشور‌ها ارائه دهیم. می‌توانیم این متخصصان را به صورت دوره‌ای بفرستیم که پالایشگاه‌های آن‌ها را تعمیرات کلی و جزئی کنند و آن‌ها از این طریق راندمان پالایشگاه شان را تغییر دهند و از تجارب ما استفاده کنند. در این زمینه
 
وی تاکید کرد: با راه اندازی این پالایشگاه‌ها می‌توانیم نفت خام مان را صادر کنیم و از این کشور‌ها یا فرآورد‌های نفتی خروجی از پالایشگاه را دریافت کنیم یا به صورت تبادل کالایی، کالا‌های موردنیاز خود را وارد کنیم و به صورت پایاپای تسویه کنیم یعنی خدمات فنی مهندسی یا نفت خام بدهیم و محصولات کشاورزی یا گوشتی وارد کنیم.
 
نماینده مردم کوهچنار و‌کازرون در مجلس در پایان با اشاره به ظرفیت و پتانسیل حل مشکل ناترازی بنزین کشور از طریق پالایشگاه‌های فراسرزمینی، خاطر نشان کرد: همچنین می‌توانیم در زمان پیک مصرف بنزین در داخل، از فرآورده‌ای که در این پالایشگاه تولید کردیم، استفاده کنیم. واقعیت این است که اگر بخواهیم پالایشگاه جدید در داخل کشور ایجاد کنیم علاوه بر هزینه سرمایه گذاری بالا، چندسال طول می‌کشد و، چون طولانی است، پس باید به سراغ راه‌های کوتاه برای تولید بنزین برویم؛ بنابراین با توجه به زمان بر بودن ساخت پالایشگاه در داخل، یکی از راهکار‌های مهم و کوتاه برای جبران ناترازی بنزین کشور، استفاده از ظرفیت سهامداری ایران در پالایشگا‌های فراسرزمینی است که نفت خام بفرستیم و به جای آن فرآورده نفتی دریافت کنیم. قطعا این سیاست دولت باید مورد حمایت قرار گیرد.