اختلاف آماری از بانک مرکزی تا مرکز آمار؛ رشد اقتصادی ایران چند درصد شد؟

یکی از پیش نیاز‌های مهم برای تصمیم گیران هر کشوری، یک نظام آماری منسجم و دقیق است. اما این موضوع مهم در اقتصاد ایران، چندان مورد توجه قرار نگرفته است و دو مرکز متولی ارائه آمار‌های اقتصادی هستند. به گونه‌ای که از یک سو بانک مرکزی و از سوی دیگر مرکز آمار، مشغول جمع آوری و تحلیل آماری از دیتای اقتصادی هستند.
 
به گزارش تابناک اقتصادی؛ در این میان، ارائه گزارش آماری از شاخص قیمت مصرف کننده یا همان تورم، مدتی است از سوی بانک مرکزی رسانه‌ای نمی‌شود و تنها در اختیار نهاد‌های نظارتی و تصمیم گیر قرار می‌گیرد، اما مرکز آمار، گزارش تورم را هر ماه بر اساس روال همیشگی، به طور رسمی منتشر می‌کند.
 
اما این رویه در خصوص گزارش رشد اقتصادی ایران، متفاوت است و هر دو نهاد مذکور، در ارائه تغییرات تولید و رشد اقتصادی، قصدی برای عقب نشینی ندارند.
 
این در حالی است که پیش‌تر در آذرماه ۱۳۹۹، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارش خود با انتقاد از تفاوت‌های آماری چشمگیر در بیان نرخ رشد اقتصادی توسط دو نهاد مرکز آمار ایران و بانک مرکزی نوشته بود: “بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران پس از نزدیک به دو سال سکوت آماری در بهار ۱۳۹۹ حساب‌های ملی را منتشر کرد. متاسفانه عدم التزام به تقویم انتشار حساب‌های ملی از طرف دو نهاد آمرای مسبوق به سابقه است. عدم انتشار حساب‌های ملی در سال‌های ۱۳۸۷ و ۱۳۹۱ توسط بانک مرکزی و مرکز آمار، سال ۱۳۹۳ توسط مرکز آمار و سال ۱۳۹۴ توسط بانک مرکزی، تنها نمونه‌ای این عدم رعایت تقویم انتشار حساب‌های ملی می‌باشد. اگر عنوان بانک مرکزی و مرکز آمار از سطر اول جدول حذف شود احتمالاً هر بیننده حدس خواهد زد این دو ستون عملکرد رشد اقتصادی برای دو کشور و یا برای دو دوره زمانی متفاوت است. این نحوه انتشار آمار حساب‌های ملی به نوعی موجب سر درگمی تحلیلگران، تصمیم گیران و سیاست گذاران شده است و برای رفع این موضوع به نظر می‌رسد هرچه زودتر بایستی اصلاح نظام آماری کشور در دستور کار دولت و مجلس قرار گیرد. ”
 
حال با این توضیحات پیش از اینکه به جدیدترین گزارش مربوط به رشد اقتصادی از سوی بانک مرکزی و مرکز امار بپردازیم، باید به صحبت‌های روز گذشته رئیس کل بانک مرکزی مرتبط با این چالش اشاره داشت.
 
صالح آبادی در خصوص عدم اعلام نرخ تورم از سوی بانک مرکزی، گفته است: “بانک مرکزی و مرکز آمار ایران آمار‌هایی را در زمینه نرخ تورم تهیه می‌کنند، اما چند سالی است که بانک مرکزی آماری را در زمینه نرخ تورم اعلام نمی‌کند. در زمان حاضر نرخ تورم توسط مرکز آمار ایران اعلام می‌شود. وی در پاسخ به این سؤال که چرا بانک مرکزی نرخ تورم را اعلام نمی‌کند، گفت: این تصمیم طی سال‌های گذشته و در دولت قبل گرفته شده است و اطلاعات مرکز آمار ایران در بحث تورم به عموم اعلام می‌شود.”
 
هرچند رئیس کل بانک مرکزی توضیحی در خصوص چرایی انتشار دو گزارش رشد اقتصادی از سوی مرکز آمار و بانک مرکزی ارائه نکرده است و به موضوع تورم بسنده کرد.
رشد اقتصادی ایران به روایت مرکز آمار
 
جدیدترین گزارش منتشر شده از تغییرات GDP یا همان تولید ناخالص داخلی به قیمت ثابت سال ۱۳۹۰ در سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد در سال گذشته، رشد اقتصادی با نفت ۴.۳ درصد و بدون نفت نیز ۳.۵ درصد بوده است.
 

رشد اقتصادی ایران به روایت بانک مرکزی
 
در شرایطی که رشد اقتصادی بانفت و بدون نفت بر اساس اعلام مرکز آمار ۴.۳ و ۳.۵ درصد در سال ۱۴۰۰ بوده است، گزارش منتشر شده توسط بانک مرکزی نشان می‌دهد در این مدت، رشد اقتصادی با نفت ۴.۴ درصد و بدون نفت نیز ۳.۹ درصد بوده است.

همان طور که مشاهده می‌شود، رشد اقتصادی سال گذشته از سوی مرکز آمار و بانک مرکزی یکسان نبوده است؛ هرچند بر خلاف دفعات قبل، اختلاف آماری این بار قابل توجه نیست، ولی آنچه مهم است، حرکت به سوی نظام‌مند کردند ارائه گزارش‌های آماری در اقتصاد کشورمان است. مسلما تصمیم گیران و فعالان اقتصادی، وقتی با گزارش آماری متفاوت از شاخص‌های اقتصادی همچون تولید ناخالص داخلی مواجه باشند، پیش بینی پذیری و تصمیم گیری برای آن‌ها با دشواری و ابهام همراه خواهد بود.